Ενεργοποιούνται διεθνή κεφάλαια για επενδύσεις σε παραθεριστικές κατοικίες
Η χώρα μας μπορεί να εμφανίζεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ στον τομέα των άμεσων ξένων επενδύσεων, όμως αν ξεπεραστούν θεσμικά κυρίως προβλήματα (όπως το χωροταξικό) τότε μπορεί να γίνει “μπουμ” στην αγορά παραθεριστικών ακινήτων.
Η εν λόγω αγορά θα μπορούσε βραχυχρόνια, όπως εκτιμάται, να προσελκύσει επενδύσεις 10 δισ. ευρώ και συνολικά μεσοπρόθεσμα 30 δισ. ευρώ, δηλαδή κεφάλαια υψηλότερα από ένα Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, δεδομένου ότι το 3ο ΚΠΣ κυμαίνεται στα 27 δισ. ευρώ και το 4ο στα 21,4 δισ. ευρώ.
Αν και η αγορά παραθεριστικών κατοικιών ως οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη αποτελεί ευκαιρία και πρόκληση στα δεδομένα της ελληνικής κτηματαγοράς, παραμένει ως σήμερα σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη. Η οργανωμένη δόμηση με ασφαλιστικές δικλίδες αναφορικά με το περιβάλλον απουσιάζει, ενώ η χώρα χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία του αυθαιρέτου, σε περιοχές μάλιστα όπου υποτίθεται ότι “ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο” ή που χαρακτηρίζονται “δασικές”.
Μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, αξιοποιώντας την ούτως ή άλλως αυξημένη ζήτηση για κατοικία (αναμένεται τρία εκατομμύρια άνθρωποι να αναζητήσουν κατοικία στη Ν. Ευρώπη τα επόμενα χρόνια), κυρίως Βορειοευρωπαίων, σημειώνοντας τα οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν για την ελληνική οικονομία συνολικότερα, αλλά και την απασχόληση, ενώ η τουριστική περίοδος θα μπορούσε άμεσα να διευρυνθεί. Ωστόσο εκτιμάται πως αν δεν ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο, θα πρέπει μάλλον να αναμένουμε πως τα κεφάλαια αυτά θα κατευθυνθούν σε άλλες ανταγωνιστικές χώρες.
Πριν από δύο χρόνια ο κ. Μίλτος Καμπουρίδης άφησε τη δουλειά του στη Soros Real Estate Partners του μεγαλοεπενδυτή Τζορτζ Σόρος, στην οποία ήταν μάλιστα ιδρυτικό μέλος, και μαζί με τον κ. Πιέρ Χαραλαμπίδη ίδρυσαν την Dolphin Capital Partners. Πρόσφατα η Dolphin Capital Investors Limited (DCI) άντλησε – μέσω αύξησης κεφαλαίου – από το χρηματιστήριο του Λονδίνου, όπου έχει εισαχθεί τον Δεκέμβριο του 2005, 300 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερα διαθέτει κεφαλαιοποίηση 510 εκατ. ευρώ και ίδια κεφάλαια για επενδύσεις 410 εκατ. ευρώ. Επίσης η Dolphin Capital Partners διαχειρίζεται παράλληλα την Dolphin Capital Properties, μια ιδιωτική επενδυτική εταιρεία με ίδια κεφάλαια αγοραστικής δύναμης άνω των 200 εκατ. ευρώ που ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2006 και επικεντρώνεται μόνο σε εμπορικά ακίνητα.
Μετά την αύξηση κεφαλαίου στην DCI που επικεντρώνεται αποκλειστικά σε επενδύσεις σε οργανωμένα συγκροτήματα παραθεριστικών κατοικιών στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, κυρίως στην Ελλάδα και δευτερευόντως στην Κύπρο, στην Κροατία και στην Τουρκία, ο όμιλος Dolphin Capital Partners αποτελεί τον μεγαλύτερο ανεξάρτητο (μη τραπεζικό) επενδυτικό όμιλο από πλευράς ίδιων κεφαλαίων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (με πρωταρχικό στόχο την ελληνική αγορά) για επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων.
H DCI έχει επενδύσει σήμερα σε πέντε έργα, τέσσερα στην Ελλάδα και ένα στην Κύπρο, συνολικού ύψους 120 εκατ. ευρώ από πλευράς ιδίων κεφαλαίων, ποσό που πολλαπλασιάζεται με τον δανεισμό. Επίσης η εταιρεία έχει ήδη εντοπίσει ένα σύνολο πολύ ελκυστικών μελλοντικών ευκαιριών, εκ των οποίων πολλές βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο διαπραγματεύσεων για την αξιοποίηση των 300 εκατ. ευρώ που άντλησε από την κεφαλαιαγορά του Λονδίνου.
“Συνολικά σήμερα διαθέτουμε προς επένδυση στην Ελλάδα ίδια κεφάλαια 600 εκατ. ευρώ, τα οποία πολλαπλασιάζονται με το δανεισμό” σημειώνει ο κ. Καμπουρίδης, ο οποίος θέλει να πουλήσει πολλές παραθεριστικές κατοικίες σε ξένους. Παράλληλα, καθώς στην DCI έχουν επενδύσει μερικές από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου (Citigroup, Merill Lynch, UBS, Deutsche Bank κλπ), αλλά και μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης στον κόσμο, η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να προβεί στην άντληση και άλλων κεφαλαίων, αν αυτό απαιτηθεί.
Ωστόσο ο ίδιος εμφανίζεται προβληματισμένος από τις εξελίξεις, καθώς θεωρεί αναγκαίες τις θεσμικές παρεμβάσεις που επιτρέπουν την οργανωμένη δόμηση, όπως και την ολοκλήρωση του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου. Είναι χαρακτηριστικό, όπως σημειώνει, πως τα τελευταία 12 χρόνια στην Ιβηρική Χερσόνησο έχουν πουληθεί 4 εκατ. κατοικίες κυρίως σε Βορειοευρωπαίους έναντι 50.000 στην Ελλάδα, ενώ μόνο τον τελευταίο χρόνο ξεπέρασαν τις 170.000 έναντι 1.000 στην Ελλάδα. “Σκεφτείτε τι θα μπορούσε να σημαίνει για την Ελλάδα από άποψη προσέλκυσης ξένων, αλλά και τόνωσης της απασχόλησης, ειδικά στην επαρχία, η ανάπτυξη παραθεριστικών κατοικιών στην Ελλάδα” σημειώνει ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πάντως πως σήμερα μπορεί να κάνει δουλειές πιο εύκολα στην Τουρκία παρά στην Ελλάδα.
Στην Ιβηρική Χερσόνησο, από την άλλη πλευρά, όπως αναφέρει, υπάρχουν σήμερα 150 οργανωμένα κέντρα πόλο και 350 γκολφ έναντι μηδέν και πέντε στην Ελλάδα, ενώ η ανάπτυξη τέτοιων κέντρων παράλληλα με παραθεριστικές κατοικίες, καθώς και η δημιουργία νέων μαρινών θα μπορούσε να ενισχύσει τον εναλλακτικό τουρισμό στη χώρα μας, προσελκύοντας μεγάλες επενδύσεις. Συνολικά, όπως εκτιμά ο κ. Καμπουρίδης, αν λυθούν τα νομικά προσκόμματα, η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, 10 δισ. ευρώ άμεσα και συνολικά μεσοπρόθεσμα 30 δισ. ευρώ στον τομέα αυτόν.
Σήμερα, ωστόσο, με βάση τα δεδομένα που επικρατούν δεν “βλέπει” ότι μπορούν να υλοποιηθούν οι όποιες επενδύσεις, αν και φορείς του κλάδου συνεχίζουν να προβλέπουν ότι τα προσεχή έτη θα αυξηθεί η ζήτηση παραθεριστικών κατοικιών από ξένους επενδυτές, απόρροια και της θετικής προβολής της Ελλάδας στο εξωτερικό μετά την επιτυχή τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ωστόσο το πρόβλημα εντοπίζεται στην περιορισμένη ανταγωνιστική/ποιοτική προσφορά κατοικιών και όχι στη ζήτηση που θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, ενώ η ανάπτυξη της παραθεριστικής κατοικίας δεν είναι ανταγωνιστική άλλων τομέων του τουρισμού, συμβάλλοντας παράλληλα και στην ανάπτυξη εμπλεκομένων παραγωγικών κλάδων, καθώς και στην επέκταση της τουριστικής περιόδου.
Θεσμικό Πλαίσιο – Που εστιάζονται τα προβλήματα
Τα κυριότερα προβλήματα σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, εντοπίζονται στην πλευρά της προσφοράς και ειδικότερα στο θεσμικό πλαίσιο πολεοδόμησης, καθώς και στην ανεπάρκεια υποδομών πρόσβασης και προστασίας του περιβάλλοντος. Κατά κύριο λόγο, οι εξοχικές κατοικίες αναπτύσσονται σε εκτός σχεδίου περιοχές, με αποτέλεσμα οι σχετικές αναπτύξεις να πραγματοποιούνται σε μικρά οικόπεδα και σε περιορισμένη έκταση, κυρίως δε από μεμονωμένους μικροιδιοκτήτες. Σε γενικές γραμμές, όπως εκτιμούν στελέχη του χώρου, θα πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει στις αναγκαίες βελτιώσεις του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου προκειμένου να αρθούν τα μεγάλα εμπόδια στην ανάπτυξη των επενδύσεων στον κλάδο, χωρίς ωστόσο να συμβούν τα λάθη κυρίως της Ισπανίας με τη μορή της υπερβολικής δόμησης σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Εξάλλου η ανάπτυξη της παραθεριστικής κατοικίας, σχεδόν σε επίπεδα κορεσμού σε περιοχές της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ν. Γαλλίας, αφήνει πολλά περιθώρια ώστε να αποκτήσει η Ελλάδα ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς στη Ν. Ευρώπη, όπου εκτιμάται πως τρία εκατομμύρια Βορειοευρωπαίων θα αναζητήσουν κατοικία τα ερχόμενα έτη.