Αμεσες ξένες επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων σε όλη τη χώρα βρίσκονται, έπειτα από σειρά ετών, στο «κατώφλι» της εκκίνησης, καθώς το αργότερο έως το τέλος του έτους θα έχουν εκδοθεί όλες οι απαιτούμενες άδειες, συμπεριλαμβανομένων και των οικοδομικών. Τις τελευταίες εβδομάδες έχει παρατηρηθεί μια «ομοβροντία» εγκριτικών πράξεων και αδειοδοτήσεων, καθώς προφανής στόχος της κυβέρνησης είναι να κινητοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερα κεφάλαια και να τοποθετηθούν στην πραγματική οικονομία, προκειμένου κατ’ αρχάς να επιβραδυνθεί ο ρυθμός της ύφεσης και στη συνέχεια να επιταχυνθεί ο ρυθμός της ανάκαμψης, αρχής γενομένης από το 2021.
Στο πλαίσιο αυτό, όσο το δυνατόν περισσότερα έργα ξεκινήσουν να κατασκευάζονται, τόσο ταχύτερη θα είναι και η έξοδος από τη νέα κρίση.
Η πιο ώριμη από τις επενδύσεις είναι η ανάπτυξη της έκτασης των 2.300 στρεμμάτων στην περιοχή της Κοιλάδας Ερμιονίδας στην Αργολίδα, μια επένδυση άνω των 400 εκατ. ευρώ, την οποία προωθεί η Dolphin Capital Investors (DCI). Οι οικοδομικές άδειες για το Kilada Hills εκδόθηκαν στο τέλος του 2019 και η εταιρεία είχε ξεκινήσει ήδη τις πρώτες εργασίες από τις αρχές του 2020. Σήμερα, τα έργα εκκινούν εκ νέου, με τους ιθύνοντες να πραγματοποιούν, πριν από λίγες ημέρες, συμβολική τελετή εγκαινίων, παρουσία και του αρμόδιου υπουργού Αδ. Γεωργιάδη.
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μίλτος Καμπουρίδης, διευθύνων σύμβουλος της DCI, «σε ένα χρόνο από σήμερα θα έχουν ολοκληρωθεί οι βασικές εργασίες. Στόχος μας είναι το γήπεδο γκολφ να είναι έτοιμο να λειτουργήσει εντός του πρώτου τριμήνου του 2022». Πέραν της κατασκευής του γηπέδου γκολφ, η πρώτη φάση της επένδυσης περιλαμβάνει ασφαλώς τα έργα υποδομής (δίκτυα κ.λπ.) και κτιριακές υποδομές υποστήριξης των μελών του γκολφ. Το κατασκευαστικό κόστος ανέρχεται σε 22 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 10 εκατ. ευρώ έχουν καλυφθεί από προγενέστερη συμφωνία με την Grivalia Hospitality, η οποία έχει αποκτήσει μέρος της έκτασης για την ανάπτυξη βιλών για τους πελάτες της στο κοντινό Amanzoe στο Πόρτο Χέλι. Επιπλέον 12 εκατ. ευρώ έχουν εξασφαλιστεί από ξένο θεσμικό επενδυτή και συγκεκριμένα ένα family office, που έχει λάβει ως αντάλλαγμα νέες προνομιούχες μετοχές της εταιρείας.
«Θα στοχεύσουμε σε Ελληνες και ξένους που ενδιαφέρονται για το γκολφ και πιθανώς να έχουν και σπίτι στην ευρύτερη περιοχή. Οι εγκαταστάσεις θα είναι 12μηνης λειτουργίας», αναφέρει ο κ. Καμπουρίδης. Γύρω από το γήπεδο γκολφ προβλέπεται και η ανάπτυξη άνω των 160 βιλών πολυτελείας, μέσης τιμής πώλησης 1,2-1,3 εκατ. ευρώ εκάστη, ήτοι συνολικής αξίας 200 εκατ. ευρώ. Η κατασκευή της καθεμιάς θα ξεκινάει μόλις εξασφαλίζεται ο αγοραστής. Σε επόμενο στάδιο αναμένεται να κατασκευαστεί ξενοδοχειακή μονάδα, με το συνολικό ύψος της επένδυσης να υπολογίζεται σε 80 εκατ. ευρώ. Η επένδυση θα δημιουργήσει 800 θέσεις εργασίας κατά τη φάση της κατασκευής και 600 μόνιμες θέσεις την περίοδο λειτουργίας της.
Μια ακόμα επένδυση, η οποία οδεύει πλέον προς την έναρξη της κατασκευής έπειτα από σωρεία προσφυγών και καθυστερήσεων, είναι και η ανάπτυξη έκτασης 500 στρεμμάτων στην Κασσιόπη της Κέρκυρας. Πρόκειται για το πρώτο ακίνητο που μεταβιβάστηκε από το ΤΑΙΠΕΔ το 2013. Φορέας της επένδυσης των 120 εκατ. ευρώ είναι ο αμερικανικός όμιλος της NCH, ο οποίος βρίσκεται πλέον στο στάδιο της έκδοσης των οικοδομικών αδειών. Η εκτίμηση των εκπροσώπων της εταιρείας είναι ότι οι εργασίες θα ξεκινήσουν στις αρχές του φθινοπώρου. Η επένδυση προβλέπει την κατασκευή ξενοδοχείου πέντε αστέρων και πολυτελείς βίλες.
Πράσινο φως για κατασκευή πολυτελών καταλυμάτων στη Μύκονο
Εξελίξεις ως προς την αδειοδότηση τουριστικών έργων ανάπτυξης ακινήτων σημειώθηκαν, όμως, τις τελευταίες εβδομάδες και με δύο προωθούμενες επενδύσεις στο νησί της Μυκόνου, συνολικού ύψους 110 εκατ. ευρώ.
Η πρώτη εξ αυτών, με την επωνυμία Project Blue, προωθείται τα τελευταία χρόνια από την Grivalia Hospitality, τον βραχίονα της πρώην Grivalia Properties ΑΕΕΑΠ στον κλάδο της φιλοξενίας. Η επένδυση των 60 εκατ. ευρώ έλαβε πριν από ένα χρόνο την έγκριση της διυπουργικής επιτροπής για την ένταξή της στον νόμο για την ταχύτερη προώθηση των στρατηγικών επενδύσεων (fast track). Υπενθυμίζεται ότι το 50% της Grivalia Hospitality ελέγχεται από τον βρετανικό επενδυτικό όμιλο Μ&G Investments Limited, ενώ από 25% ελέγχουν η Eurobank (πρώην Grivalia Properties) και η Eurolife FFH.
Η Grivalia Hospitality σχεδιάζει την ανάπτυξη ξενοδοχειακού συγκροτήματος, δυναμικότητας 378 κλινών, στην περιοχή Καλό Λιβάδι της Μυκόνου. Για τον σκοπό αυτό έχει αγοραστεί έκταση 92 στρεμμάτων. Πριν από λίγες ημέρες, το ΣτΕ άναψε το πράσινο φως για τους όρους πολεοδόμησης της περιοχής, με αποτέλεσμα να έχει ξεκινήσει πλέον η διαδικασία έκδοσης του σχετικού προεδρικού διατάγματος. Στο παρελθόν αυτό θα μεταφραζόταν σε πολύμηνη αναμονή, ωστόσο αυτό έχει αλλάξει τους τελευταίους μήνες, καθώς οι διαδικασίες, κατά κανόνα, ολοκληρώνονται σε μερικές εβδομάδες. Πέραν της δεδομένης πολιτικής βούλησης, εκείνο που έχει αλλάξει είναι η ανάληψη από το υπουργείο Ανάπτυξης κεντρικού ρόλου για τον συντονισμό όλων των φορέων και την επίλυση όλων των προβλημάτων εν τη γενέσει τους, αναλαμβάνοντας και την έκδοση των σχετικών αδειών. Αν, για παράδειγμα, κάποια δημοτική αρχή καθυστερεί να εκδώσει κάποια απόφαση (π.χ. έγκριση υψομετρικής μελέτης), το υπουργείο Ανάπτυξης έχει πλέον τη δυνατότητα παρέμβασης και ανάληψης της σχετικής αρμοδιότητας, ώστε να επιταχύνονται οι εξελίξεις.
Η δεύτερη επένδυση στη Μύκονο, όπου υπήρξε πρόοδος το τελευταίο διάστημα, προωθείται από τον όμιλο AGC. Η εταιρεία από τη Μέση Ανατολή επιχειρεί τη δεύτερη κίνησή της στην Ελλάδα, μετά την απόκτηση του Αστέρα Βουλιαγμένης. Πριν από ένα μήνα υπεγράφη το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος, μετά τη θετική γνωμοδότηση του ΣτΕ, ανοίγοντας τον δρόμο για την έκδοση των οικοδομικών αδειών. Η AGC σχεδιάζει να επενδύσει ένα ποσό της τάξεως των 50 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη έκτασης 60 στρεμμάτων. Πρόκειται για το Mykonos Project, που βρίσκεται πλησίον της παραλίας Καραπέτης, νότια της Ανω Μεράς. Το έργο αφορά την κατασκευή ξενοδοχειακής μονάδες πέντε αστέρων και 192 κλινών, όπως και ενός συγκροτήματος 95 πολυτελών κατοικιών, που θα απευθυνθούν σε εύπορους πολίτες του εξωτερικού, ιδίως από τη Μέση Ανατολή, που έχουν αναπτύξει σημαντικούς δεσμούς με τη Μύκονο κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.
Ρωσικά και βρετανικά κεφάλαια για την ανέγερση σύνθετων μονάδων στην Κρήτη
Μεγάλες επενδύσεις ανάπτυξης σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων προωθούνται επί χρόνια και στην Κρήτη. Μία από τις σημαντικότερες έχει δρομολογηθεί από την εταιρεία Mirum Hellas, ήδη από το 2009, όταν ο Ρώσος επενδυτής ακινήτων Βιτάλι Μπορίσοφ ξεκίνησε να αγοράζει τα πρώτα οικόπεδα στην Ελούντα. Μέχρι σήμερα έχει δαπανήσει περί τα 70 εκατ. ευρώ προκειμένου να αποκτήσει δεκάδες οικόπεδα, διαμορφώνοντας ενιαία παραθαλάσσια έκταση της τάξεως των 1.000 στρεμμάτων και έξι περιφερειακές εκτάσεις συνολικής επιφάνειας άλλων 200 στρεμμάτων, επί των οποίων φιλοδοξεί να δημιουργήσει το Elounda Hills.
Το συνολικό ύψος της επένδυσης αναμένεται να προσεγγίσει, ενδεχομένως και να ξεπεράσει, τα 600 εκατ. ευρώ. Ηδη, έχει εγκριθεί το σχετικό ειδικό σχέδιο χωρικής ανάπτυξης (ΕΣΧΑΣΕ) και έχει εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα, ενώ αυτή την περίοδο ολοκληρώνεται και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Μόλις εγκριθεί και αυτή, θα εκδοθούν οι οικοδομικές άδειες, με το αισιόδοξο σενάριο να κάνει λόγο για το τέλος Οκτωβρίου ή τις αρχές Νοεμβρίου.
Η επένδυση της Mirum Hellas προβλέπει πολυτελείς ξενοδοχειακές υποδομές, εξοχικές βίλες και επαύλεις και μία από τις μεγαλύτερες μαρίνες ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής, για την οποία επίσης έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες. Στο κυρίως οικόπεδο της έκτασης, δρομολογείται η ανάπτυξη πεντάστερης ξενοδοχειακής μονάδας, δυναμικότητας 200 κλινών. Παράλληλα, εκτός από τη μαρίνα, το συγκρότημα θα πλαισιώνεται από εστιατόρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, σπα και άλλες συνοδευτικές λειτουργίες, ενώ στις προθέσεις των επενδυτών είναι η ανάπτυξη ενός μικρού εμπορικού κέντρου για την εξυπηρέτηση των ενοίκων. Πέραν του ξενοδοχείου, στον πυρήνα της ανάπτυξης θα βρίσκονται και τουριστικές κατοικίες, οι οποίες θα πωλούνται σε τιμές από 250.000 ευρώ μέχρι 2 εκατ. ευρώ. Συνολικά, η επένδυση θα χαρακτηρίζεται από τη φιλικότητά της προς το περιβάλλον, δεδομένου ότι η κάλυψη της έκτασης θα περιορίζεται σε μόλις 0,2% του συνόλου του ακινήτου, το οποίο, με βάση τα σημερινά δεδομένα, μεταφράζεται σε μόλις 130.000-140.000 τ.μ. ανωδομής.
Μια ακόμα επένδυση αφορά την κατασκευή του συγκροτήματος «Ιτανος Γαία» στη Σητεία της Κρήτης, στον όρμο Φανερωμένης.
Πρόκειται για έργο το οποίο «ωριμάζει» αδειοδοτικά επί 25 χρόνια, καθώς τότε ξεκίνησε η προσπάθεια πολεοδόμησης έκτασης 25.000 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας της Μονής Τοπλού. Επειτα από σχετικό διαγωνισμό, ο βρετανικός όμιλος επενδυτών Minoan Group Plc. ανέλαβε την εκμετάλλευση της έκτασης, χωρίς όμως να έχει ξεκινήσει να αποδίδει κάποιο ετήσιο μίσθωμα στην ιδιοκτήτρια μονή, λόγω του ότι δεν έχουν εκδοθεί οι οικοδομικές άδειες.
Με βάση το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, η Minoan μπορεί να κατασκευάσει κτίρια συνολικής επιφάνειας 108.000 τ.μ., δηλαδή μόλις το 0,5% της συνολικής έκτασης, η οποία αποτελείται κυρίως από ελαιώνες. Το συνολικό ύψος της επένδυσης ανέρχεται σε 270 εκατ. ευρώ. Το θετικό είναι ότι πλέον, το έργο δεν επιδέχεται άλλες προσφυγές, ενώ το μόνο που απομένει είναι η έκδοση των απαιτούμενων οικοδομικών αδειών. Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει την κατασκευή γηπέδου γκολφ 18 οπών και τις συνοδευτικές υποδομές φιλοξενίας, που προβλέπει τόσο την ανάπτυξη ξενοδοχειακής μονάδας, όσο και τουριστικές κατοικίες. Από την επένδυση αναμένεται να δημιουργηθούν 1.200 νέες θέσεις εργασίες.
Αυτή την περίοδο, η Minoan προχωράει τις μελέτες και τον σχεδιασμό του έργου, σε συνεργασία με ομάδα ενδιαφερόμενων στρατηγικών επενδυτών. Μάλιστα, σε πρόσφατη τοποθέτησή του, ο επικεφαλής της εταιρείας Κρις Ενγκλετον σημείωσε ότι «οι μεγάλες αποστάσεις και ο άπλετος χώρος της έκτασης του έργου αποτελούν πρόσθετο πλεονέκτημα για εμάς, καθώς πρόκειται για χαρακτηριστικά που ζητούν πλέον όλο και περισσότεροι ενδιαφερόμενοι αγοραστές εξοχικών κατοικιών».
Επιτάχυνση
Η αδειοδότηση σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, δηλαδή συγκροτημάτων που συνδυάζουν υποδομές φιλοξενίας με τουριστικές βίλες, έχει επιταχυνθεί τους τελευταίους μήνες, καθώς πλέον οι στρατηγικές επενδύσεις έχουν ενταχθεί σε μια διαδικασία με συγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε λίγους φορείς. Ετσι, τα έργα δεν καθυστερούν σε γραφειοκρατικά «γρανάζια».
Χωρίς ΦΠΑ
Ενας ακόμη λόγος που οι επενδυτές ενδιαφέρονται να λάβουν γρήγορα τις σχετικές άδειες, είναι το μέτρο της αναστολής ΦΠΑ 24% στις νέες οικοδομές, το οποίο έχει ισχύ από τις αρχές του έτους και για τα επόμενα τρία χρόνια. Κάτι που επιτρέπει στους επενδυτές να πουλήσουν με χαμηλότερο κόστος τις κατοικίες.
Οι προοπτικές
Οπως έχει γίνει αντιληπτό, η πανδημία ουδόλως έχει επηρεάσει τα επενδυτικά σχέδια στον κλάδο του τουρισμού, καθώς σε καμία από τις υπό αδειοδότηση επενδύσεις δεν καταγράφεται η πρόθεση των επενδυτών να καθυστερήσουν ή να αναστείλουν τα σχέδιά τους. Το αντίθετο μάλιστα. Πρόκειται για ένα θετικό σημάδι για τις μελλοντικές προοπτικές του τουρισμού.